Przeglądając swój lønnslipp – pasek wypłaty z norweskiej pracy – możesz natknąć się na pozycje, które na pierwszy rzut oka brzmią dość zagadkowo. „Fri bil”? „Fri telefon”? To niestety nie dodatki do pensji, ale też nie zwykłe potrącenia.
Co tak naprawdę oznaczają? I dlaczego mają wpływ na Twoje wynagrodzenie netto? W tym artykule wyjaśniamy, co kryje się za tymi pojęciami i jak mogą one wpłynąć na wysokość Twojej wypłaty w Norwegii.
“Fri bil” – prywatne korzystanie z samochodu służbowego
Fri bil to pozycja na lønnslippie oznaczająca wartość przypisaną prywatnemu użytkowaniu samochodu służbowego. W Norwegii prywatne korzystanie z auta firmowego (np. dojazdy do domu) traktowane jest jak dodatkowy dochód podlegający opodatkowaniu. Innymi słowy, jeśli pracodawca oddaje Ci do dyspozycji samochód, a Ty używasz go również poza obowiązkami służbowymi, to wartość takiego “darmowego auta” (fri bil) doliczana jest do Twojego dochodu. Kwota ta nie jest wypłacana w gotówce – służy wyłącznie do obliczenia podatku, przez co odczuwasz ją jako potrącenie od pensji (masz niższą wypłatę netto o podatek należny od tego świadczenia).
Jak wyliczana jest ta kwota? Norweskie przepisy podatkowe ustalają standardową wartość takiego świadczenia na podstawie ceny katalogowej pojazdu jako nowego (łącznie z wyposażeniem dodatkowym). Przykładowo:
- W 2025 roku do dochodu pracownika dodaje się 30% wartości auta do kwoty 362 300 NOK oraz 20% od nadwyżki ponad tę wartość.
- Dla starszych pojazdów (ponad 3 lata) lub intensywnie używanych służbowo (przejechane ponad 40 000 km/rok) stosuje się obniżoną wartość początkową (75% ceny katalogowej samochodu), co zmniejsza podstawę opodatkowania. Gdy występują oba te warunki, bierze się pod uwagę tylko 56,25% ceny katalogowej nowego pojazdu.
- Kwotę tą dzieli się następnie przez 12 – wtedy wychodzi potrącenie miesięczne.
Pracodawca ma obowiązek wykazywać ten przychód niepieniężny co miesiąc w systemie – stąd pojawia się on na Twoim pasku wynagrodzeń.
Czy zawsze musisz płacić podatek za firmowy samochód? Istnieje niewielki wyjątek. Jeśli korzystasz z auta służbowego prywatnie sporadycznie – nie więcej niż przez 10 dni w roku i do 1000 km rocznie – nie powstaje obowiązek podatkowy z tego tytułu. Przydatne w takim przypadku jest prowadzenie księgi pojazdu (kjørebok) potwierdzającej tak ograniczone użytkowanie. Po przekroczeniu tego limitu, niezależnie od przejechanych kilometrów powyżej progu, świadczenie “fri bil” będzie już naliczane.
“Fri telefon” – prywatne korzystanie z telefonu służbowego
Analogicznie do auta, fri telefon na lønnslippie oznacza korzyść, jaką osiągasz, gdy pracodawca pokrywa koszty Twojego telefonu służbowego (lub Internetu) używanego prywatnie.
Norweskie prawo podatkowe przewiduje tu ryczałtową wartość świadczenia. Jeśli Twój pracodawca płaci za telefon, abonament lub domowy Internet, do Twojego dochodu doliczana jest stała kwota (naturalnie tylko do celów podatkowych). Obecnie pracownik jest opodatkowany od kwoty maksymalnie 4 392 NOK rocznie, bez względu na to, czy firma pokrywa wyższe rachunki. Odpowiada to dodaniu do dochodu około 366 NOK miesięcznie (w przypadku pełnego roku korzystania). Kwota 4 392 NOK to limit – jeśli pracodawca opłaca np. kilka usług (telefon, Internet) lub bardzo wysokie rachunki, i tak nalicza się tylko tę maksymalną wartość.
W praktyce oznacza to, że na lønnslippie co miesiąc pojawi się pozycja fri telefon (czasem opisana też jako fri internett/fri EKT) z kwotą ok. 366 NOK. Tak jak w przypadku auta, nie jest to dodatkowa wypłata, lecz wartość, od której liczony jest podatek.
Warto dodać, że jeśli pracownik w ogóle nie korzysta prywatnie z firmowego telefonu (np. zostawia go w pracy i nie zabiera do domu), wówczas nie nalicza się takiej opłaty. Jednak w większości przypadków samo posiadanie telefonu służbowego poza godzinami pracy jest traktowane jako możliwość użycia prywatnego, więc standardowo naliczany jest podatek ryczałtowy.
Inne potrącenia na norweskim pasku wynagrodzeń
Oprócz pozycji fri bil i fri telefon, na norweskich odcinkach wypłaty znajdziemy szereg innych potrąceń i dodatków:
- Skatt / Forskuddstrekk (zaliczka na podatek) – jest to kwota pobrana z Twojego wynagrodzenia na podatek dochodowy. W Norwegii pracodawca ma obowiązek odprowadzać zaliczkę według Twojej karty podatkowej (stawki procentowej lub tabeli). Suma zaliczki widnieje na każdej wypłacie, a na koniec roku jest rozliczana w zeznaniu rocznym. Dzięki temu podatki płacisz na bieżąco z każdej pensji, unikając dużej dopłaty na koniec roku.
- Pensjonstrekk (składka emerytalna) – niektórzy pracodawcy potrącają z pensji część składki na pracowniczy fundusz emerytalny. W sektorze publicznym standardem jest np. 2% pensji odkładane na państwowy fundusz emerytalny (np. KLP) – na pasku może figurować pozycja Pensjonstrekk 2%. W sektorze prywatnym większość firm finansuje obowiązkową składkę emerytalną (OTP, Obligatorisk Tjenestepensjon) w całości we własnym zakresie, ale jeśli Twój pracodawca wymaga partycypacji pracownika w składce, zobaczysz odpowiednią kwotę jako potrącenie.
- Trekk i lønn for ferie / Ferietrekk (potrącenie na poczet feriepenger) – norweski system urlopowy przewiduje wypłatę feriepenger (świadczenia urlopowego) zamiast normalnej pensji podczas urlopu. Standardowa stawka feriepenger to 10,2% rocznego wynagrodzenia (odkładana w poprzednim roku). Gdy przychodzi czas urlopu (zwykle raz do roku, np. latem), pracodawca wypłaca Ci zgromadzone feriepenger, a równocześnie dokonuje potrącenia odpowiadającego wynagrodzeniu za czas urlopu. Dzięki temu nie otrzymujesz podwójnej wypłaty za okres wakacji – feriepenger zastępują pensję. Na pasku może się to objawić jako linia “trekk i lønn for ferie”, często obliczona jako pełna miesięczna pensja plus ułamek kolejnego miesiąca.
- Inne potrącenia – w zależności od sytuacji na lønnslippie mogą pojawić się także inne potrącenia, np. zajęcia komornicze lub zwroty nadpłat (oznaczane często jako trekk), składki na ubezpieczenia grupowe, prywatne abonamenty medyczne opłacane przez pracodawcę itp. Jeśli masz zaległości podatkowe lub mandat do ściągnięcia, pracodawca może otrzymać polecenie potrącenia z wypłaty (trekk i lønn) na rzecz urzędu – taka sytuacja również będzie odnotowana na pasku wynagrodzeń.
Podsumowanie
Pojęcia “fri bil” i “fri telefon” widniejące na norweskim pasku wypłaty dotyczą prywatnego korzystania z firmowego samochodu oraz telefonu. Są to świadczenia pozapłacowe, które zgodnie z norweskimi przepisami podlegają opodatkowaniu jako część Twojego dochodu.
W praktyce firma dolicza określoną kwotę do Twojego wynagrodzenia brutto w celach podatkowych (nie dostajesz tych pieniędzy “do ręki”, lecz płacisz od nich podatek). Dzięki temu na bieżąco uiszczasz podatek za korzyści, jakie czerpiesz z służbowego auta czy telefonu używanego prywatnie.
Na lønnslippie znajdziesz również inne potrącenia, takie jak zaliczka na podatek (skatt), ewentualne składki na fundusz emerytalny (pensjonstrekk), składki związkowe (fagforeningskontingent) czy potrącenia związane z wypłatą feriepenger. Warto uważnie czytać swój pasek wynagrodzeń – wszystkie te pozycje pomogą Ci zrozumieć, jak naliczane jest Twoje wynagrodzenie oraz jakie podatki i opłaty są z niego pobierane.
Masz pytania dotyczące podatków w Norwegii?
Skontaktuj się z nami: +47 21 38 38 21.
Jesteśmy dostępni od poniedziałku do piątku w godzinach 9:00 – 21:00 i chętnie pomożemy!
Autor artykułu: Marcin – marcin@efirma.no
