W Norwegii przynależność do związków zawodowych jest powszechna. Fagforeningskontingent to norweskie określenie składki członkowskiej na związek zawodowy. Innymi słowy, jest to kwota, którą pracownik (członek fagforening) regularnie opłaca na rzecz swojego związku zawodowego.
Państwo wspiera pracowników poprzez możliwość odliczenia składek na rzecz tych związków od dochodu – ulga znana jako fagforeningsfradrag. Poniżej wyjaśniamy szczegółowo, na czym polega ta ulga i jak z niej skorzystać w praktyce.
Ulga podatkowa za fagforeningskontingent
Norweskie prawo podatkowe umożliwia odliczenie od dochodu kwot zapłaconych tytułem składek związkowych (fagforeningskontingent). Odliczenie to przysługuje wszystkim osobom zatrudnionym, które:
- są członkami związku zawodowego i ich składki są potrącane bezpośrednio z wypłaty przez pracodawcę.
- opłacają składki samodzielnie bez potrącenia z pensji.
- należą do związku w innym kraju EOG i opłacają składki na niego, o ile związek ten zawarł układ zbiorowy (tariffavtale) w imieniu swoich członków.
Spełnienie któregokolwiek z tych warunków oznacza, że możesz odliczyć zapłacone składki od dochodu w zeznaniu rocznym.
Istnieje jednak roczny limit kwoty podlegającej odliczeniu. W rozliczeniu za 2024 rok maksymalnie można odjąć od dochodu 8 250 NOK na 2025 rok. Limit ten jest łączny i obowiązuje niezależnie od liczby związków, do których należysz (nie można podwoić ulgi mając członkostwo w kilku organizacjach).
Należy też pamiętać, że jeśli opłacałeś składki tylko przez część roku (np. nie byłeś zatrudniony cały rok), przysługuje Ci odliczenie jedynie proporcjonalne do okresu opłacania składek.
Odliczenie składek związkowych zmniejsza Twój dochód podlegający opodatkowaniu, co w praktyce oznacza niższy podatek do zapłaty. Przykładowo przy stawce podatku ok. 22% odliczenie maksymalnej kwoty 8 250 NOK daje około 1 815 NOK oszczędności na podatku. Warto więc korzystać z tej ulgi, jeśli przynależysz do związku i opłacasz fagforeningskontingent.
Jak odliczyć składki w zeznaniu podatkowym?
Skorzystanie z ulgi fagforeningsfradrag jest dość proste, a zasadniczo to w wielu przypadkach odbywa się automatycznie. Jeżeli Twój pracodawca potrąca składkę związkową z Twojej pensji, to kwota tych potrąceń jest zgłaszana co miesiąc do urzędu skarbowego (Skatteetaten) w raporcie a-melding. Na podstawie tych danych roczne zeznanie podatkowe (skattemelding) jest zazwyczaj wstępnie wypełnione informacją o zapłaconych przez Ciebie składkach. Dobrą praktyką jest jednak zweryfikowanie tego samodzielnie.
Pod koniec stycznia lub na początku lutego pracodawca przekazuje Ci roczne zestawienie dochodów i potrąceń – tzw. Årsoppgave. Znajduje się tam m.in. suma składek związkowych pobranych z Twojego wynagrodzenia w poprzednim roku. Porównaj tę kwotę z informacją w swoim skattemeldingu. Jeśli wszystko się zgadza, nie musisz nic robić. W przypadku gdyby kwota w zeznaniu była niepoprawna lub brakowało odliczenia, możesz ją samodzielnie lub z pomocą księgowego skorygować, wpisując poprawną sumę odliczenia. W takiej sytuacji dobrze jest również powiadomić pracodawcę, aby skorygował dane w zestawieniu rocznym dla pewności.
Trochę inaczej wygląda sytuacja, gdy opłacasz składki całkowicie samodzielnie (np. przelewem do związku zawodowego, bez udziału pracodawcy). Takie wydatki także podlegają odliczeniu, ale aby zostały uwzględnione automatycznie, musiałeś dostarczyć pracodawcy potwierdzenie wpłaconych składek w trakcie roku. Jeśli nie przekazałeś takiej informacji przed końcem roku, nadal możesz otrzymać ulgę: po prostu dodaj sumę opłaconych składek ręcznie do swojego zeznania podatkowego – może w tym pomóc księgowy, aby wszystko zostało dopisane prawidłowo. Pamiętaj o przechowywaniu odpowiedniej dokumentacji na wypadek kontroli (o tym poniżej).
Warto dopełnić formalności jeszcze przed zakończeniem roku. Związek może sam zgłosić skattowi kwoty wpłaconych przez Ciebie składek, ale nie zawsze tak się dzieje, dlatego najlepiej samemu zadbać o potwierdzenie. Zgodnie z norweskimi przepisami związek wystawia pod koniec roku (do 10 grudnia) zaświadczenie o wysokości opłaconych składek, a pracownik powinien przekazać je swojemu pracodawcy do 15 grudnia, by składki zostały ujęte w raporcie rocznym. Dzięki temu odliczenie pojawi się od razu w Twoim rozliczeniu rocznym i unikniesz ręcznego korygowania.
Dokumentacja składek
Czy trzeba wysyłać urzędowi skarbowemu potwierdzenia opłacenia składek? Na ogół nie jest to wymagane – nie musisz dołączać żadnych dokumentów przy składaniu zeznania. Pamiętaj jednak, że urząd może zażądać dowodu zapłaty składek w razie kontroli, dlatego koniecznie przechowuj odpowiednią dokumentację. Jakie dokumenty będą wystarczające? Mogą to być na przykład:
- zaświadczenie związkowe potwierdzające sumę wpłaconych składek – jeśli opłacałeś kontingent przelewem bezpośrednio do związku.
- lønnslippy lub pisemne potwierdzenie od pracodawcy z wyszczególnioną kwotą potrąconej składki – jeśli składka była pobierana z Twojej pensji.
Fagforeningskontingent to zatem po prostu składka na związek zawodowy, ale dzięki przysługującej uldze podatkowej staje się ona mniej odczuwalna finansowo dla pracowników. Norweski system podatkowy zachęca w ten sposób do zrzeszania się w związkach. Jeśli pracujesz w Norwegii i opłacasz składki związkowe, upewnij się, że wykorzystujesz przysługujące Ci odliczenie – to prosty sposób na obniżenie swojego podatku dochodowego.
Masz pytania odnośnie tej ulgi lub innych w Norwegii? A może potrzebujesz pomocy w sprawdzeniu poprawności zeznania? Skontaktuj się z nami: +47 21 38 38 21.
Jesteśmy dostępni od poniedziałku do piątku w godzinach 9:00 – 21:00 i chętnie pomożemy!
Autor artykułu: Marcin – marcin@efirma.no
