W 2025 r. władze Norwegii intensyfikują kontrolę transakcji kryptowalutowych i wprowadzają nowe regulacje, aby zapobiec ukrywaniu cyfrowych aktywów. Szacuje się, że co najmniej 300 tys. Norwegów posiada kryptowaluty, ale tylko ok. 54 tys. zgłosiło je w zeznaniu za 2023 rok – co oznacza, że wielu inwestorów wciąż nie deklaruje krypto we własnym rozliczeniu podatkowym.
Poniżej wyjaśniamy, w jaki sposób norweskie urzędy mogą dowiedzieć się o posiadanych przez Ciebie kryptowalutach i jakie spoczywają na Tobie obowiązki podatkowe – zarówno jako osoba prywatna, jak i (krótko) w przypadku działalności firm. Artykuł uwzględnia stan prawny na 2025 rok.
Kontrola kryptowalut przez norweskie urzędy
W Norwegii obowiązuje zasada dobrowolnego zadeklarowania dochodów i majątku – to na podatniku spoczywa obowiązek zgłoszenia posiadanych kryptowalut i innego majątku (jak m.in. nieruchomości, gotówka, stan konta bankowego, pojazdy, złoto, papiery wartościowe itd.) w rocznym zeznaniu podatkowym (skattemelding).
Skatteetaten może jednak skontrolować podatnika i porównać jego deklaracje z zewnętrznymi źródłami informacji. Jeżeli np. wypłacisz duże środki ze sprzedaży krypto na konto bankowe, bank (zgodnie z przepisami przeciwdziałania praniu pieniędzy) może przekazać informację organom, a te zainteresują się pochodzeniem środków.
Norweskie władze sygnalizują, że w 2025 r. skupiają się na inwestorach krypto: zapowiedziano więcej kontroli i już nakładane są dodatkowe podatki karne (tilleggsskatt) za nieujawnienie dochodów z kryptowalut. Innymi słowy, liczba kontroli rośnie, bo wielu inwestorów wciąż nie zgłasza swoich krypto – tylko ok. 54 tys. podatników zadeklarowało kryptowaluty w zeznaniu za 2023 r., podczas gdy szacuje się, że posiadaczy jest ponad 300 tys.
Skatteetaten dysponuje już listą znanych norweskich platform krypto oraz narzędziami analizy przelewów bankowych, więc ukrycie większych inwestycji w kryptowaluty staje się coraz trudniejsze.
Międzynarodowa wymiana informacji (CRS i CARF)
Norwegia bierze udział w globalnych systemach wymiany informacji podatkowych. Od 2017 r. obowiązuje Common Reporting Standard (CRS) OECD – norweski fiskus co roku automatycznie otrzymuje dane o zagranicznych rachunkach bankowych, papierach wartościowych i innych aktywach finansowych należących do swoich rezydentów podatkowych (oraz sam przekazuje innym krajom informacje o rachunkach obcokrajowców w Norwegii).
Kryptowaluty nie były jednak dotąd objęte CRS, ponieważ giełdy krypto nie są uznawane za tradycyjne instytucje finansowe i nie miały obowiązku raportowania kont użytkowników. To się zmienia – w odpowiedzi na tę lukę OECD opracowało nowy standard Crypto-Asset Reporting Framework (CARF). CARF przewiduje automatyczne gromadzenie i wymianę informacji o transakcjach i posiadaczach kryptowalut między administracjami podatkowymi różnych państw.
W listopadzie 2023 r. Norwegia wraz z wieloma krajami (w tym państwami UE) podpisała porozumienie o wdrożeniu standardu CARF (oraz zaktualizowanego CRS) – przepisy mają wejść w życie od 1 stycznia 2026. Oznacza to, że za kilka lat dane o transakcjach kryptowalutowych będą wymieniane między krajami podobnie jak informacje o rachunkach bankowych. Już teraz Norwegia przygotowuje krajowe regulacje, aby sprostać tym zobowiązaniom międzynarodowym.
Obowiązki raportowania przez giełdy
Giełdy i platformy kryptowalutowe odgrywają ważną rolę w dostępie urzędów do danych o krypto. Obecnie wiele giełd prowadzi procedury KYC (poznaj swojego klienta) i AML (przeciwdziałanie praniu pieniędzy), zbierając dane użytkowników, ale nie wszystkie automatycznie raportują je do urzędu skarbowego. Norwegia dąży do zmiany tego stanu rzeczy.
Rząd opracował przepisy nakładające na norweskie giełdy i podmioty przechowujące kryptowaluty obowiązek raportowania informacji o swoich klientach do Skatteetaten. Informacje te mają obejmować m.in. dane identyfikacyjne użytkowników, wartości posiadanych przez nich kryptowalut oraz historię transakcji. Co ważne, Norwegia planuje dzielić się z innymi krajami danymi uzyskanymi od krajowych giełd oraz otrzymywać od zagranicznych organów analogiczne informacje o norweskich rezydentach korzystających z giełd poza Norwegią.
Projektowane przepisy idą nawet dalej niż standard OECD – przewidują raportowanie nie tylko transakcji, ale i stanu posiadania kryptowalut (tzw. innestående verdier – “wartości pozostające” na rachunku). Dzięki temu ukrycie kryptowalut na zagranicznej giełdzie stanie się ryzykowne, bo w przyszłości dane te trafią do norweskiego fiskusa tak czy siak w ramach automatycznej wymiany informacji. Już teraz warto pamiętać, że jeśli korzystasz z norweskiej platformy krypto, organy podatkowe mogą uzyskać do niej dostęp – lokalne podmioty (np. giełdy Firi, K33, NBX itp.) są nadzorowane i rejestrowane (w 2023 r. było 12 takich firm zarejestrowanych w Finanstilsynet) i wkrótce zostaną objęte nowym obowiązkiem raportowania.
Podatki od kryptowalut w Norwegii – obowiązki osób fizycznych
Kryptowaluty (norw. kryptovaluta) są w Norwegii traktowane jako aktywa majątkowe – formue. Oznacza to, że musisz uwzględnić posiadane kryptowaluty w swoim zeznaniu podatkowym. W praktyce każdy rezydent podatkowy Norwegii, który na koniec roku posiada kryptowaluty lub w ciągu roku uzyskał z nimi dochód, ma następujące obowiązki:
- Wykazanie posiadanych kryptowalut jako majątku (formue) – w rozliczeniu rocznym należy podać wartość rynkową posiadanych coinów/tokenów na dzień 31 grudnia. Kryptowaluty nie podlegają żadnym ulgom w wycenie – są liczone w 100% wartości rynkowej. Wartość tę przelicza się na NOK według kursu na koniec roku. Jeśli suma Twojego majątku (w tym kryptowalut) przekracza kwotę wolną od podatku majątkowego (formuesskatt) – 1,76 mln NOK dla osoby samotnej (2025), 3,52 mln NOK dla małżeństw (2025) – nadwyżka podlega opodatkowaniu stawką 1% rocznie (lub więcej, po przekroczeniu kwoty 20 mln NOK).
- Rozliczenie zysków kapitałowych z kryptowalut – jeżeli w ciągu roku sprzedałeś kryptowaluty z zyskiem, wymieniłeś je na inne aktywa z zyskiem lub w inny sposób zrealizowałeś dochód, musisz wykazać dochód podlegający opodatkowaniu 22% stawką (obowiązującą dla dochodów kapitałowych). Przykładowo zysk ze sprzedaży Bitcoina traktowany jest podobnie jak zysk ze sprzedaży akcji – podatek wynosi 22%.
- Rozliczenie strat – jeśli poniosłeś stratę na transakcjach kryptowalutowych (np. sprzedałeś coiny poniżej ceny zakupu), możesz odliczyć tę stratę od dochodu – daje to ulgę podatkową równoważną 22% straty. Norweskie przepisy pozwalają też odliczyć stratę spowodowaną np. kradzieżą czy oszustwem (utrata środków z giełdy), o ile mamy to udokumentowane.
- Zgłoszenie wszystkich podlegających opodatkowaniu zdarzeń – opodatkowaniu podlega niemal każde zdysponowanie kryptowalutą. Podatnik powinien wykazać każdą transakcję lub dochód związany z krypto, który wpływa na jego sytuację majątkową. Typowe podlegające opodatkowaniu zdarzenia obejmują m.in.: sprzedaż kryptowaluty za tradycyjną walutę (FIAT), wymianę jednej kryptowaluty na inną (np. trading albo zakup NFT za krypto), zapłatę kryptowalutą za towary/usługi, uzyskanie dochodu pasywnego w kryptowalutach (odsetki, staking, airdropy), wydobycie nowych coinów (mining), a nawet otrzymanie wynagrodzenia lub premii w kryptowalucie od pracodawcy. Wszystkie te sytuacje traktowane są jak realizacja zysku lub utrata/wyzbycie się majątku, co zgodnie z przepisami skutkuje obowiązkiem podatkowym.
Należy pamiętać, że to na podatniku spoczywa odpowiedzialność za prawidłowe rozliczenie kryptowalut. Oznacza to, że musisz sam wprowadzić wartości transakcji i posiadanych aktywów w rozliczeniu podatkowym. W 2025 r. norweski urząd nie wypełnia automatycznie informacji o krypto w Twojej deklaracji, dlatego ważne jest samodzielne ujęcie tych danych.
Dla ułatwienia tego zadania, wielu podatników korzysta ze specjalnych narzędzi lub aplikacji do śledzenia transakcji i generowania raportów (np. Kryptosekken). Brak zgłoszenia kryptowalut lub podanie błędnych danych może skutkować poważnymi konsekwencjami, o czym piszemy poniżej.
Dla pełnego ułatwienia, mogą Państwo skorzystać z pomocy w rozliczeniu kryptowalut przez nasze biuro. Jest to pomoc w ramach dodatkowej usługi do rozliczenia podatkowego w Norwegii dla osób prywatnych, dzięki czemu będą mieli Państwo pewność, że wszystko, co muszą Państwo rozliczyć w Norwegii będzie wykazane prawidłowo. Serdecznie zapraszamy!
Kary za niezgłoszenie kryptowalut
Nieujawnienie posiadanych kryptowalut lub dochodów z nich w Norwegii jest traktowane jak zatajanie podstawy opodatkowania. Jeżeli Skatteetaten wykryje, że podatnik nie zgłosił kryptowalut, może nałożyć na niego zaległy podatek wraz z odsetkami oraz dotkliwą karę finansową.
Standardowo nakładany jest dodatkowy podatek (tilleggsskatt) w wysokości 20% od zatajonej kwoty podatku. W poważniejszych przypadkach stawka karnych dopłat wynosi 40%, a gdy udowodnione zostanie celowe oszustwo podatkowe – nawet 60%. Norweskie prawo pozwala fiskusowi dochodzić zaległości do 10 lat wstecz w przypadku poważnych naruszeń. Oznacza to, że jeśli przez ostatnią dekadę nie zgłaszałeś krypto, urząd może domagać się zapłaty należnego podatku za wszystkie te lata plus nałożyć karne 60% dodatkowo – to bardzo wysoka sankcja.
Rzeczywiście zdarzają się przypadki, gdzie w sprawach kryptowalut Skatteetaten sięga po maksymalną 60% stawkę dodatku karnego. Jest to jednak rzadkość i dzieje się tak tylko w przypadku, gdy zostanie udowodnione celowe działanie. Ponadto celowe ukrywanie dochodów na dużą skalę może skutkować postępowaniem karnym (zarzut oszustwa podatkowego) – w skrajnych sytuacjach grożą grzywny, a nawet kara pozbawienia wolności.
Jeśli zorientujesz się, że nie deklarowałeś swoich kryptowalut w poprzednich latach, norweskie prawo daje szansę na “czynny żal”. Możesz dokonać tzw. dobrowolnej korekty (frivillig retting) – zgłosić zaległe dochody i majątek z własnej inicjatywy, zanim urząd sam rozpocznie kontrolę lub otrzyma informacje o Twoich kryptowalutach z innych źródeł. Skatteetaten honoruje takie samodzielne zgłoszenie – naliczy zaległy podatek i odsetki, ale odstąpi od kary (tilleggsskatt). Warunek jest jeden: musisz zgłosić się zanim urząd wezwie Cię do wyjaśnień lub zanim otrzyma dane o Twoich aktywach (np. w ramach wymiany informacji z zagranicy). Jeśli więc masz niezgłoszone krypto z zeszłych lat, lepiej rozważyć dobrowolne ujawnienie teraz, aby uniknąć surowych sankcji.
Kryptowaluty w firmie – obowiązki dla przedsiębiorstw
Krótko wspomnimy o tym, jak wygląda sytuacja, gdy firma posiada kryptowaluty.
W Norwegii przedsiębiorstwa (spółki) również podlegają opodatkowaniu od zysków z kryptoinwestycji. Kryptowaluty stanowią aktywa firmy, które należy uwzględnić w księgach i sprawozdaniach finansowych zgodnie z przepisami rachunkowo-podatkowymi. Jeśli spółka osiąga zyski ze sprzedaży lub wymiany kryptowalut, są one opodatkowane na takich samych zasadach, jak inne dochody firm.
Co istotne, spółki nie płacą podatku majątkowego (formuesskatt) – ten dotyczy tylko osób fizycznych, więc wartość krypto w posiadaniu firmy nie jest obłożona corocznym podatkiem od majątku (jednakże jeśli jesteś właścicielem, wartość udziałów/akcji Twojej firmy wchodzi do Twojego osobistego majątku podlegającego formuesskatt).
Firmy zajmujące się handlem lub kopaniem kryptowalut na dużą skalę traktowane są po prostu jak podmioty prowadzące działalność gospodarczą – ich przychody z kryptowalut są opodatkowane jak zwykły dochód przedsiębiorstwa. Próba ukrycia firmowych kryptowalut przed urzędem skarbowym byłaby tak samo nielegalna, jak w przypadku osób prywatnych – grożą za to podobne kary finansowe i odpowiedzialność skarbowa.
Podsumowanie
Tak – Norwegia może dowiedzieć się o Twoich kryptowalutach. Dzięki kontroli krajowej, raportowaniu przez giełdy oraz wymianie informacji międzynarodowych, Skatteetaten ma coraz większy dostęp do danych o Twoich inwestycjach. Ukrywanie krypto jest coraz bardziej ryzykowne, a kary mogą być dotkliwe. Jeśli nie zgłaszałeś krypto wcześniej – lepiej to zrobić zanim fiskus zrobi to za Ciebie.
Nie warto liczyć, że krypto pozostanie anonimowe – lepiej wypełnić swoje obowiązki podatkowe, zadeklarować kryptowaluty i zapłacić należny podatek. Norweskie prawo gwarantuje jasne zasady opodatkowania (22% od zysków kapitałowych, możliwość odliczenia strat) oraz stosunkowo niskie stawki, więc uczciwe rozliczenie się jest bezpieczniejsze. Unikanie opodatkowania kryptowalut może natomiast skutkować bardzo dotkliwymi karami finansowymi, a nawet odpowiedzialnością karną. Innymi słowy – Norwegia może i dowiedzieć się o Twoich inwestycjach w krypto, dlatego lepiej samemu poinformować o nich fiskusa, zanim on upomni się o zaległy podatek.
Przypominamy o możliwości pomocy w rozliczeniu kryptowalut przez nasze biuro w ramach dodatkowej usługi do rozliczenia podatkowego w Norwegii dla osób prywatnych. Zapraszamy!
Masz pytania dotyczące kryptowalut lub rozliczenia podatkowego w Norwegii?
Skontaktuj się z nami: +47 21 38 38 21.
Jesteśmy dostępni od poniedziałku do piątku w godzinach 9:00 – 21:00 i chętnie pomożemy!
Autor artykułu: Marcin – marcin@efirma.no
