Prowadzenie działalności gospodarczej w Norwegii jest prostsze, niż wielu osobom się wydaje. Najpopularniejszą formą wybieraną przez osoby zaczynające własny biznes jest enkeltpersonforetak (ENK), czyli firma jednoosobowa. To rozwiązanie wybierają przede wszystkim freelancerzy, rzemieślnicy, specjaliści IT, kierowcy, osoby pracujące w budowlance czy usługach. Według danych Altinn i Skatteetaten, co roku w Norwegii zakłada się dziesiątki tysięcy nowych ENK – to najczęściej wybierany model na start, bo nie wymaga kapitału początkowego.
Norweski system podatkowy opiera się na zasadzie osobistej odpowiedzialności podatnika – to znaczy, że to Ty odpowiadasz za odprowadzanie podatków i składek, a Skatteetaten bazuje na Twoich deklaracjach. W przypadku ENK dochód firmy nie jest odrębnym dochodem prawnym, ale traktowany jest jako dochód osobisty właściciela. To ma duże konsekwencje: oznacza jednokrotne opodatkowanie, ale też brak pewnych ulg dostępnych pracownikom etatowym czy właścicielom spółek AS.
W tym artykule wyjaśnimy w prosty sposób, jakie podatki płacą osoby prowadzące ENK w Norwegii w 2025 roku. Zobaczysz również porównanie z opodatkowaniem etatu oraz spółki AS – z podziałem na wypłatę pensji i dywidendy. Przygotowaliśmy też przykłady liczbowe oraz omówienie legalnych metod optymalizacji, tak abyś mógł świadomie podjąć decyzję, która forma działalności i sposób rozliczania będzie dla Ciebie najkorzystniejszy.
Podatki w jednoosobowej działalności (ENK) w Norwegii
W Norwegii jednoosobowa firma (ENK) nie jest odrębnym bytem podatkowym – jej dochód to po prostu dochód właściciela. Oznacza to, że zysk z działalności podlega takim samym kategoriom podatkowym jak inne dochody osoby fizycznej.
Główne obciążenia podatkowe dla ENK to:
Podatek dochodowy (inntektsskatt)
Stawka 22% od dochodu netto firmy, czyli od zysku po odliczeniu kosztów. Kwota dochodu netto (oraz innych dochodów podlegających opodatkowaniu) jest pomniejszana o ulgę osobistą (personfradrag) przed naliczeniem tego podatku. Podatek ten odpowiada opodatkowaniu tzw. alminnelig inntekt (dochodu ogólnego) i płacony jest zarówno przez osoby fizyczne, jak i spółki (dla spółek również wynosi 22%).
Składka na ubezpieczenie społeczne (trygdeavgift)
Płacona jako procent od dochodu osobistego (personinntekt). Dla przedsiębiorców prowadzących ENK wynosi ona 10,9%, podczas gdy dla pracowników etatowych stawka wynosi 7,7%. Wyższa składka dla osób samozatrudnionych wynika z braku pracodawcy odprowadzającego część składek – w praktyce przedsiębiorca ENK opłaca pełną składkę samodzielnie, co przekłada się m.in. na prawo do emerytury i zasiłku chorobowego.
Podatek progresywny od wysokich dochodów (trinnskatt)
Jest to podatek nakładany na dochód osobisty po przekroczeniu określonych progów. W 2025 r. pierwszy próg wynosi ok. 217 400 NOK rocznie. Wraz ze wzrostem dochodu nakładane są kolejne stawki: od 1,7% w pierwszym przedziale, 4,0% w drugim, 13,7% w trzecim, 16,7% w czwartym, aż do 17,7% od nadwyżki powyżej ok. 1,41 mln NOK. Trinnskatt zastąpił dawny “podatek topowy” (toppskatt) i nakładany jest oprócz 22% podatku podstawowego oraz trygdeavgift. Dla wielu mniejszych ENK dochód osobisty i dochód netto firmy to podobne wielkości, więc trinnskatt pojawi się dopiero po przekroczeniu pierwszego progu dochodu.
Podatek VAT (merverdiavgift, MVA)
Choć nie jest to podatek dochodowy, warto pamiętać o nim przy prowadzeniu firmy. Standardowa stawka VAT w Norwegii to 25% (są też obniżone: 15% na żywność, 12% na transport i kulturę, czasem 0% lub pełne zwolnienie). Firmy – w tym ENK – mają obowiązek rejestracji do rejestru VAT (Merverdiavgiftsregisteret) po przekroczeniu 50 000 NOK sprzedaży towarów/usług podlegających opodatkowaniu VAT w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Do momentu rejestracji nie dolicza się VAT na fakturach. Po rejestracji przedsiębiorca musi naliczać i odprowadzać VAT od sprzedaży, ale może też odliczać VAT od zakupów firmowych.
Podatek od majątku (formuesskatt)
W Norwegii obowiązuje podatek od wartości majątku netto osoby fizycznej. Dotyczy to również właściciela ENK, jeśli jego majątek (aktywa minus zobowiązania) przekracza kwotę wolną. W 2025 r. próg wynosi 1,76 mln NOK na osobę. Nadwyżka powyżej tej kwoty opodatkowana jest stawką 1% rocznie (część dla gminy i państwa łącznie), a dla majątku przewyższającego 20,7 mln NOK stawka rośnie nieznacznie (do ok. 1,1%). Przy prowadzeniu ENK na podatek majątkowy może wpływać wartość firmowych aktywów – na szczęście Norwegia stosuje ulgi w wycenie majątku firmowego (np. środki trwałe liczone są do podstawy w 70% wartości). Podatek od majątku płaci się niezależnie od podatków dochodowych – zwykle w ramach rozliczenia rocznego, jeśli przekracza się próg.
Ile łącznie zapłacisz?
W praktyce całkowite obciążenie podatkowe osoby prowadzącej ENK będzie zależało od wysokości osiąganego dochodu. Norweski urząd podatkowy (Skatteetaten) bierze pod uwagę sumę wszystkich dochodów danej osoby (z działalności i ewentualnie innych źródeł) przy obliczaniu podatku.
Dla większości jednoosobowych firm efektywna stawka podatkowa mieści się w przedziale ok. 33-50% dochodu – im większy zysk, tym wyższy procent trzeba oddać fiskusowi. Skatteetaten zaleca więc, aby odkładać około 40% uzyskanego dochodu na przyszły podatek w formie zaliczek, co pozwoli uniknąć niedopłaty.
Warto podkreślić, że w przypadku dochodów z ENK podatki są nieco wyższe niż od równoważnego dochodu ze stosunku pracy – właśnie z powodu większej składki trygdeavgift dla samozatrudnionych.
Przykład
Załóżmy, że jednoosobowa firma uzyskała w ciągu roku następujący dochód netto (po odliczeniu kosztów):
- 100 000 NOK
Podatek dochodowy 22% liczony jest od dochodu pomniejszonego o ulgę osobistą (ok. 88 000 NOK w 2024 r.), zatem podstawa opodatkowania jest minimalna. W efekcie podatek 22% wyniesie tylko ok. 2 600 NOK. Trygdeavgift 10,9% od pełnej kwoty to 10 900 NOK. Trinnskatt nie wystąpi (dochód poniżej progu 217 400 NOK). Łącznie podatki ok. 13 500 NOK, co stanowi tylko ok. 13,5% dochodu – bardzo niski efektywny podatek dzięki uldze.
- 600 000 NOK
Przy takim dochodzie znaczną część obejmą już podatki. Podatek 22% zapłacimy od kwoty po odjęciu ulgi osobistej (czyli od ok. 512 000 NOK), co daje ok. 112 000 NOK. Do tego trygdeavgift 10,9% = 65 400 NOK. Pojawi się też trinnskatt: 1,7% od nadwyżki powyżej 217 400 (do 306 050) oraz 4% od nadwyżki powyżej 306 050 NOK – łącznie ok. 13 300 NOK. Sumarycznie podatki wyniosą ok. 191 000 NOK, co stanowi ok. 31,8% dochodu.
- 1 200 000 NOK
Wysoki dochód spowoduje wejście w górne progi trinnskatt. Podatek 22% od ok. 1,112 mln (po uldze osobistej) to ok. 244 600 NOK. Trygdeavgift 10,9% = 130 800 NOK. Trinnskatt: 1,7% od 217k-306k, 4% od 306k-697,1k, 13,7% od 697,1k-942,4k, 16,7% od 942,4k-1,4107k, 17,7% od nadwyżki ponad 1,4107 mln – w tym przypadku większość dochodu załapie się na stawki z trzeciego i czwartego progu. Łącznie trinnskatt wyniesie ok. 125 000 NOK. Sumaryczny podatek to ok. 500 000 NOK, czyli ok. 41,7% dochodu.
Powyższe wyliczenia są orientacyjne, ale dobrze pokazują, że efektywna stopa opodatkowania wzrasta wraz z dochodem. Na niższych poziomach dochodu korzystamy z kwoty wolnej i niższych progów, dzięki czemu procent oddawany fiskusowi jest niewielki. Przy wysokich zarobkach, zwłaszcza powyżej powyżej 1 mln NOK rocznie, całkowite obciążenie podatkowe przedsiębiorcy ENK może przekroczyć 40%, a doliczymy do tego podatek majątkowy – nawet zbliżyć się do 50%.
Właściciel ENK musi sam zadbać o rozliczenie i zapłatę tych podatków. Ponieważ w przeciwieństwie do etatu nikt nie pobiera zaliczek z “wypłaty”, przedsiębiorca opłaca forskuddsskatt – podatek płacony zaliczkowo w trakcie roku podatkowego. Skatteetaten zazwyczaj ustala płatności kwartalne (z terminami 15 marca, 15 czerwca, 15 września, 15 grudnia) na podstawie przewidywanego dochodu. Jeśli jesteś nowym przedsiębiorcą, sam musisz zgłosić w systemie podatkowym prognozę dochodu (np. poprzez złożenie/aktualizację skattekort) – na tej podstawie urząd naliczy zaliczki. Ważne jest, by oszczędzać środki na te płatności (stąd rada, by odkładać ok. 40% przychodu na podatek), bo brak wpłaty zaliczki skutkuje wezwaniem do zapłaty i odsetkami za zwłokę. Alternatywnie, można zapłacić podatek dopiero po rozliczeniu rocznym jako tzw. restskatt (dopłata), ale wtedy naliczane są odsetki – korzystniej jest jednak płacić w trakcie roku.
Porównanie: działalność jednoosobowa a praca na etacie
Wiele osób zastanawia się, jak opodatkowanie własnej firmy (ENK) wypada na tle zatrudnienia u pracodawcy. Podstawowa różnica polega na sposobie rozliczania: pracownik etatowy otrzymuje wynagrodzenie już po potrąceniu zaliczki na podatek (pracodawca odprowadza podatek i składki za pracownika), podczas gdy przedsiębiorca otrzymuje całość przychodu i sam odkłada część na podatki. Jednak jeśli spojrzymy na łączną kwotę obciążeń, okazuje się, że:
- Pracownik etatowy – płaci podatek dochodowy i składki od swojej pensji, ale korzysta z pewnych ulg niedostępnych dla ENK. Przede wszystkim każdemu pracownikowi przysługuje standardowa ulga pracownicza (minstefradrag) – jest to zryczałtowane odliczenie kosztów uzyskania przychodu. W 2025 r. ulga ta wynosi 46% dochodu z pracy, maksymalnie 92 000 NOK rocznie. Dzięki temu realna podstawa opodatkowania etatowca jest mniejsza niż jego dochód brutto. Pracownik otrzymuje też personfradrag (ulgę osobistą, 108 550 NOK w 2025). W sumie, przy dochodach w niskich i średnich przedziałach, efektywna stopa podatku dla etatowca może być nieco niższa niż dla porównywalnego dochodu z ENK.
- Właściciel ENK – nie ma prawa do ulg typu minstefradrag, zamiast tego odlicza od przychodu faktyczne koszty działalności. Pod względem podatkowym koszt uzyskania przychodu w ENK to po prostu wszystkie firmowe wydatki (materiały, paliwo, sprzęt, itp.), które pomniejszają dochód do opodatkowania. Efektywne opodatkowanie zysków w ENK bywa trochę wyższe niż pensji brutto, głównie z powodu wyższej składki na ubezpieczenie społeczne. Z drugiej strony, przedsiębiorca może tak kształtować koszty, by obniżyć podstawę opodatkowania – co dla pracownika na etacie jest trudne (etatowiec ma co prawda pewne ulgi podatkowe, ale nie może np. “wrzucić w koszty” komputera czy samochodu, jak to może zrobić firma).
Przykład porównawczy
Załóżmy, że w obu przypadkach mamy do dyspozycji 600 000 NOK, które “kosztuje” firmę (dla uproszczenia pomijamy tu VAT). Jeśli pracodawca chce zapłacić pracownikowi pensję pochłaniającą 600 000 NOK z funduszu płac, musi uwzględnić, że od kwoty brutto trzeba zapłacić ok. 14,1% składek pracodawcy (arbeidsgiveravgift). Oznacza to, że pracownik może dostać pensję brutto ok. 525 000 NOK, a 74 000 NOK firma odprowadzi jako składki. Od 525 000 NOK brutto pracownik zapłaci podatek dochodowy według skali – po odliczeniu minstefradrag (46%, ale ograniczone do 92 000 NOK) i personfradrag, zapłaci 22% podatku od ok. 345 000 NOK (ok. 76 000 NOK), do tego trygdeavgift 7,7% (ok. 40 000 NOK) i trinnskatt ok. 10 300 NOK. Na rękę pracownikowi zostanie ok. 398 000 NOK. Łączne obciążenia to ok. 202 000 NOK, co stanowi 33,7% pierwotnego kosztu dla firmy.
Dla porównania, jednoosobowa firma z dochodem 600 000 NOK (przy takich samych założeniach co do kosztów początkowych): przedsiębiorca opłaca 22% od podstawy ok. 512 000 NOK, czyli 112 000 NOK, trygdeavgift ok. 65 400 NOK i trinnskatt ok. 13 300 NOK, razem ok. 190 700 NOK. Zostaje mu ok. 409 000 NOK “na rękę”. Efektywny klin podatkowy to 31,8%. W tym ujęciu ENK wydaje się korzystniejszy o kilka punktów procentowych. Należy jednak pamiętać, że pracownik nie odczuwa ciężaru składek pracodawcy – to firma je płaci, a pensję negocjuje się zwykle brutto. Dla pracownika liczy się raczej to, że od 525 000 NOK brutto dostał ok. 398 000 netto (co oznacza, że zapłacił ok. 24% swojego brutto w podatkach), zaś przedsiębiorca sam musiał odprowadzić ok. 190 000 NOK od 600 000 NOK dochodu (czyli zapłacił ok. 31,8% od swojego “brutto”).
Podsumowując, podatki dochodowe w ENK i na etacie są porównywalne, ale nie identyczne. Osoba samozatrudniona płaci nieco wyższą składkę na ubezpieczenie społeczne, ale może za to realnie obniżać dochód poprzez koszty firmowe. Etatowiec ma z góry odliczaną standardową ulgę i nie musi martwić się o samodzielne odkładanie podatków (robi to za niego pracodawca). Przy średnich dochodach różnice są niewielkie – rzędu paru punktów procentowych efektywnego opodatkowania. Wysokie zarobki (ponad 1 mln NOK) są natomiast objęte mocno progresywnym podatkiem (trinnskatt), niezależnie czy to pensja czy dochód z firmy.
Warto także wspomnieć o różnicach pozapodatkowych: pracownik na etacie ma prawo do szeregu świadczeń (pełnopłatne chorobowe od pracodawcy przez pierwsze 16 dni, a od NAV od 17. dnia – 100% pensji, urlop macierzyński/ojcowski, ubezpieczenie wypadkowe opłacane przez pracodawcę itp.). Samozatrudniony w ENK standardowo otrzymuje zasiłek chorobowy dopiero od 17. dnia choroby i to w wysokości 80% (chyba że dobrowolnie wykupi wyższe ubezpieczenie w NAV) – co jest pewnym ukrytym kosztem/ryzykiem prowadzenia własnej firmy. Różnice te można jednak zminimalizować wykupując dodatkowe ubezpieczenia (składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe czy wypadkowe są zresztą kosztem, który odliczysz w ENK).
Porównanie: ENK a spółka AS – wynagrodzenie vs dywidenda
Alternatywną formą prowadzenia biznesu w Norwegii jest założenie spółki kapitałowej AS (aksjeselskap). Różnica między ENK a AS jest zasadnicza – spółka jest osobnym podmiotem prawnym i podatkowym. Spółka AS płaci podatek dochodowy od swoich zysków, a właściciel (akcjonariusz) płaci podatek od dochodów uzyskanych ze spółki (np. pensji lub dywidendy). Jak wygląda to w praktyce podatkowo?
Podatek od zysku spółki (selskapsskatt)
Aksjeselskap płaci 22% podatku od wypracowanego zysku (analogicznie do podatku od dochodu w ENK). Ten podatek jest naliczany dopiero w kolejnym roku (jako forskuddsskatt spółki), po złożeniu deklaracji podatkowej przez firmę. Ważne: podatek ten dotyczy zysku pozostawionego w firmie. Jeśli spółka wypłaci wynagrodzenia, zakupi usługi itp., to oczywiście zmniejsza to zysk i tym samym podatek.
Wypłata wynagrodzenia z własnej spółki
Właściciel spółki AS może zatrudnić się w niej i pobierać pensję. Pod względem podatkowym działa to tak samo, jak praca na etacie: od wypłaconej pensji spółka jako pracodawca musi odprowadzić zaliczki na podatek dochodowy według skattekort właściciela oraz zapłacić składki pracodawcy (arbeidsgiveravgift). Dla właściciela pensja jest dochodem ze stosunku pracy, opodatkowanym według skali (22% + trygdeavgift 7,7% + trinnskatt). Dla spółki pensja jest kosztem, więc obniża jej zysk i podatek. W efekcie wypłacając sobie wynagrodzenie, właściciel może uzyskać środki z firmy, płacąc efektywnie podobny podatek jak zwykły pracownik.
UWAGA: Praca na etacie we “własnej” spółce daje również te same prawa socjalne – np. pełne chorobowe, odkładanie składek emerytalnych od pensji itp. Małym minusem jest konieczność dopełnienia wszystkich formalności pracodawcy (wysyłanie a-melding co miesiąc, odprowadzanie zaliczek, płacenie składek).
Wypłata dywidendy (utbytte)
Zysk po opodatkowaniu w spółce (czyli po zapłaceniu 22%) można wypłacić właścicielom jako dywidendę. Dywidenda dla akcjonariusza podlega odrębnemu opodatkowaniu – zgodnie z tzw. aksjonærmodellen jest traktowana jako dochód z kapitału, ale z pewną modyfikacją. Najpierw dywidenda pomniejszana jest o kwotę wolną z tytułu tarczy podatkowej (skjermingsfradrag, zależnej od zainwestowanego kapitału i stopy ogłaszanej co roku – chroni ona część zysku odpowiadającą “normalnemu” zwrotowi z inwestycji). Następnie pozostała część dywidendy jest mnożona przez tzw. współczynnik podwyższający (1,72 w roku 2025), a od tak podwyższonej kwoty naliczany jest 22% podatek. W efekcie rzeczywista efektywna stawka podatku od dywidendy wynosi około 37,84% (w 2025 r.). Mówiąc prościej: po wcześniejszym opodatkowaniu zysku spółki 22%, wspólnik płaci jeszcze 37,84% od kwoty dywidendy otrzymanej na rękę. Łączne opodatkowanie zysku wypracowanego i wypłaconego jako dywidenda sięga zatem ok. 51-52%.
Z powyższego wynika, że opodatkowanie dochodów z biznesu w formie spółki może być wyższe niż w formie ENK, jeśli całość zysku chcemy od razu wypłacić. Przykładowo, ze 100 000 NOK zarobionego przez spółkę zostaje po 78 000 NOK, a po opodatkowaniu dywidendy właścicielowi ok. 48 500 NOK czystego zysku – łącznie fiskus zabiera ok. 51,5%. Natomiast 100 000 NOK dochodu w ENK zostawi nam (przy takich kwotach) większość w kieszeni, bo efektywnie zapłacimy ułamek podatku (jak pokazano wcześniej, ok. 13,5% przy 100k, ok. 32% przy 600k itd.). W spółce podwójne opodatkowanie (standardowy 22% + podatek od dywidendy) staje się niekorzystne zwłaszcza przy małych i średnich zyskach.
Legalna optymalizacja podatków w ENK
Prowadząc jednoosobową działalność w Norwegii, masz pewną swobodę w kształtowaniu swojego dochodu do opodatkowania. Oczywiście mówimy tu o legalnej optymalizacji – korzystaniu z dostępnych ulg i odliczeń, a nie unikaniu opodatkowania.
Oto kilka sposobów, aby płacić tylko tyle podatku, ile naprawdę musisz:
Wykorzystuj wszystkie koszty uzyskania przychodu
W ENK od dochodu możesz odjąć wszelkie uzasadnione koszty prowadzenia działalności. Upewnij się, że rozliczasz wszystko, co związane jest z firmą: materiały, sprzęt, paliwo, przejazdy służbowe, telefon i internet, wynajem biura, szkolenia branżowe, księgowość, itd. Każda taka odliczona złotówka (korona) zmniejsza Twój zysk do opodatkowania, a tym samym podatek. Przykładowo, jeśli jesteś w przedziale opodatkowania ok. 34%, każdy 1000 NOK kosztów obniży Twój podatek o ok. 340 NOK. Dla większości ENK oszczędność podatku z tytułu kosztów wynosi około 33-50% wartości danego wydatku (bo tyle wynosi typowa stawka podatkowa). Pamiętaj jednak, że koszt musi być rzeczywiście związany z działalnością i odpowiednio udokumentowany (rachunki, faktury). Nie próbuj sztucznie “nabijać” kosztów tylko dla obniżenia podatku – po pierwsze to niezgodne z przepisami, po drugie zmniejszasz w ten sposób swój dochód, od którego liczone są świadczenia (np. niższy dochód = niższa podstawa emerytury).
Domowe biuro, samochód i inne ulgi ryczałtowe
Wiele jednoosobowych firm działa z domu – norweskie przepisy pozwalają odliczyć tzw. fradrag for hjemmekontor (ryczałt na biuro w domu) jeśli używasz części mieszkania wyłącznie do pracy. Istnieją też korzystne zasady rozliczania użytkowania prywatnego samochodu w działalności (kilometergodtgjørelse – kilometrówka, którą możesz zaliczyć w koszty do pewnego limitu kilometrów rocznie). Od 2024 r. stawka kilometrówki to 3,50 NOK/km (do 6 000 km rocznie). Ponadto, możesz odliczyć część rachunków za telefon i internet – standardowo kwotę przekraczającą 4392 NOK rocznie uznaje się za firmową i można wliczyć w koszty. Zapoznaj się z pełną listą dostępnych ulg dla samozatrudnionych – często pomijane są drobne rzeczy, które w sumie dają znaczące odpisy (np. zakup literatury fachowej, abonamenty software, posiłki w podróży służbowej, drobne naprawy sprzętu itp.).
Dobrowolne ubezpieczenia społeczne jako koszt
Jeśli zależy Ci na lepszym zabezpieczeniu socjalnym, możesz dobrowolnie zwiększyć zakres swojego ubezpieczenia chorobowego (NAV oferuje samozatrudnionym wykup 100% zasiłku chorobowego od 17. dnia lub skrócenie okresu oczekiwania na zasiłek do 3 dni – oczywiście za dodatkową składką). Podobnie możesz ubezpieczyć się od wypadków przy pracy. Dobra wiadomość: takie dodatkowe składki na ubezpieczenia odliczysz od dochodu – są traktowane jako koszt firmy. Zatem poprawiasz swój socjal, a jednocześnie zmniejszasz podstawę opodatkowania.
Rozdzielenie dochodu między małżonków
Jeżeli Twój współmałżonek pomaga w prowadzeniu biznesu, warto rozważyć formalne podzielenie się z nim dochodem. Norweskie przepisy dopuszczają, by małżonkowie wspólnie prowadzący ENK dokonali podziału zysku proporcjonalnie do pracy włożonej przez każdego z nich. Nie traktuje się tego jak wynagrodzenie (małżonek w ENK nie jest “pracownikiem”, więc nie płaci się od jego części pensji składek pracodawcy), ale w deklaracji rocznej można przypisać część dochodu współmałżonkowi. Efekt? Zamiast całości dochodu na jedno nazwisko – opodatkowanego progresywnie – mamy dwie mniejsze kwoty u każdego z małżonków. To pozwala lepiej wykorzystać ulgi (każdy ma własne personfradrag) i niższe progi podatkowe. Uwaga: podział musi być uzasadniony realnym zaangażowaniem współmałżonka w biznes. Jeśli jednak oboje faktycznie pracujecie na wspólny rachunek, to czemu nie skorzystać z możliwości obniżenia wspólnej daniny? (Przykład: zamiast 800 000 NOK dochodu u męża i 0 u żony – można rozdzielić np. na 500k + 300k, co obniży trinnskatt, a żonie pozwoli wykorzystać jej ulgę osobistą, zmniejszając podatek sumaryczny rodziny). Warto dodać, że w przypadku konkubentów takie rozwiązanie nie zadziała – partnera niebędącego mężem/żoną trzeba formalnie zatrudnić, by przekazać mu dochód, co wiąże się już z normalnymi składkami.
Zmiana formy prawnej przy rozwoju firmy
Optymalizacja to nie tylko bieżące triki, ale też strategiczne decyzje. Jeśli Twój biznes rośnie i osiągasz stabilnie wysokie dochody, rozważ czy nadal najlepszą formą jest ENK. Przy pewnej skali zysków spółka AS może oferować korzyści – choćby odroczenie części podatku (zatrzymanie zysku po 22%) czy możliwość kombinacji pensja/dywidenda w celu uniknięcia najwyższych progów. Przeniesienie działalności do spółki AS jest w Norwegii dość powszechne, gdy firma przechodzi z etapu małego biznesu do większego przedsiębiorstwa. Oczywiście taka zmiana niesie dodatkowe koszty (np. kapitał zakładowy min. 30k NOK, obowiązki raportowe), ale może przynieść ulgę podatkową na dłuższą metę. Pamiętaj – optymalizacja polega na legalnym korzystaniu z dostępnych opcji, a nie naginaniu prawa. Konsultacja z doradcą podatkowym lub księgowym może pomóc podjąć decyzję, kiedy jest ten właściwy moment na kolejny krok.
Podsumowanie
Prowadzenie jednoosobowej firmy w Norwegii to prosty sposób na rozpoczęcie działalności, ale wymaga dobrej znajomości zasad podatkowych. Właściciel ENK płaci 22% podatku dochodowego, 10,9% trygdeavgift oraz progresywny trinnskatt przy wyższych dochodach. Całkowite obciążenie podatkami w praktyce wynosi zwykle od około jednej trzeciej do połowy wypracowanego zysku. Do tego dochodzi obowiązek rejestracji w VAT po przekroczeniu 50 000 NOK przychodu.
W porównaniu z etatem, przedsiębiorca w ENK płaci nieco wyższe składki (w praktyce niewiele wyższe, niemal identyczne), ale ma możliwość rozliczania realnych kosztów firmowych, co może znacznie obniżyć podatek. Z kolei w zestawieniu z formą spółki AS, jednoosobowa działalność unika podwójnego opodatkowania, które występuje przy wypłacie dywidendy. Jednak AS daje większe możliwości reinwestowania zysków i optymalizacji pensja/dywidenda przy bardzo wysokich dochodach. Wybór formy zależy więc od Twojej sytuacji i planów rozwojowych biznesu.
Zaleca się, aby właściciele ENK odkładali regularnie około 40% swoich dochodów na pokrycie przyszłych podatków. To praktyczna zasada, która pomaga uniknąć problemów z kwartalnymi zaliczkami (forskuddsskatt) czy dopłatami przy rozliczeniu rocznym. Warto też od początku prowadzić przejrzystą księgowość – nawet, gdy nie jest to wymagane do 50 000 kr przychodu, to prosta ewidencja przychodów i kosztów ułatwia życie i pozwala maksymalnie wykorzystać wszystkie możliwe ulgi. A po przekroczeniu 50 000 NOK przychodu tak czy siak staje się to dla nas obowiązkiem.
Na koniec pamiętaj, że podatki w Norwegii – mimo że wysokie – są przejrzyste, a system oferuje wiele ulg i możliwości optymalizacji. Korzystaj z nich świadomie: rozliczaj koszty, inwestuj w swoją przyszłą emeryturę, rozważ podział dochodu ze współmałżonkiem czy wybór spółki AS, gdy Twoja firma urośnie. Dzięki temu nie tylko zapłacisz mniej podatku, ale też zbudujesz solidne podstawy dla dalszego rozwoju swojej działalności.
Masz pytania dotyczące podatków w Norwegii?
A może potrzebujesz pomocy w prowadzeniu firmy?
Skontaktuj się z nami: +47 21 38 38 21. Jesteśmy dostępni od poniedziałku do piątku w godzinach 9:00 – 21:00 i chętnie pomożemy!
Autor artykułu: Marcin – marcin@efirma.no
